Terug naar overzicht

Zo word je als ondernemer recessieproof

Nederland kan zich opmaken voor een nieuwe recessie. Volgens de huidige schattingen zal die minder diep zijn dan die van 2009. Maar de onzekerheid is groot. Als de eurocrisis doorzet, kan het minstens zo’n wilde rit worden als twee jaar geleden. Een verstandige ondernemer zet zich nu al schrap. Er moet worden teruggeschakeld. De bedrijfsvoering moet in recessiestand. Wie dat te laat doet, komt in de problemen. Hier zes tips om je onderneming door de recessie te loodsen maken.

1. Pak debiteur aan
En dan ben je zomaar failliet. Niet omdat er geen orders waren. Niet omdat je onder de kostprijs verkoopt, maar omdat een grote klant niet heeft betaald. Hij heeft je weken lang aan het lijntje gehouden, met telkens een nieuwe smoes en een nieuwe belofte. Maar uiteindelijk kwam de betaling nooit.

In goede tijden kun je debiteuren wellicht op hun mooie ogen geloven. Maar in slechte tijden zullen zij geldproblemen verhullen, mooi weer spelen en aansturen op steeds nieuw uitstel van betaling.

Debiteurenbeheer, hoe saai het ook klinkt, is misschien wel de belangrijkste survivaltechniek in een recessie. Weet altijd precies wie nog wat moet betalen. Reageer direct als een betalingstermijn is overschreden. Schakel snel een incassobureau in. De andere schuldeisers doen dat ook, en wie het laatst komt treft een lege kas.

Of nog beter: laat je vooraf betalen. Vraag om aanbetalingen of een bankgarantie. Pak iedere zekerheid die je kunt krijgen.

2. Opdrachten werven als dagtaak
In een groeiende economie is ondernemen reuze makkelijk. Er is altijd werk genoeg. De klant belt jou. Een werkende telefoonlijn en een e-mailadres zijn genoeg om de orderportefeuille gevuld en het personeel aan het werk te houden.

Maar in een recessie moet je zwoegen voor orders en opdrachten. Er wordt echt ondernemershandwerk gevraagd. Het is iedere dag weer: acquisitie, acquisitie, acquisitie, hoe vervelend dat op den duur ook wordt. Bellen, schrijven, mailen, twitteren, adverteren en borrelen tot je een ons weegt.

Zoek de klant niet alleen in de eigen sector. Probeer buiten de vaste klantenkring en de traditionele doelgroepen te kijken. Een scheepswerf kan ook bushokjes lassen. Het detacheringsbureau kan ook cursussen organiseren. Het congrescentrum is misschien wel geschikt als trouwlocatie en de managementcoach kan zich aanbieden als ontslagbegeleider.

3. Praat met je bank
Misschien hebben bedrijven met cash-flow problemen nu niet veel te verwachten van hun bank. Die bank is immers zelf ook bezig met balansherstel en zit niet te wachten op nieuwe kredietproblemen. Maar vragen staat vrij, en hoe eerder je aanklopt, hoe groter de kans op succes.

Wacht daarom niet tot het te laat is en de bank niet veel meer kan doen dan de stekker eruit trekken. Ga in een vroegtijdig stadium langs om de eventuele kredietruimte te bespreken. Bereid dat gesprek goed voor. Neem informatie mee over de omzet- en winstgeschiedenis, over orders en de waarde van vaste en vlottende activa van het bedrijf. Voer dat gesprek als die cijfers er nog redelijk uitzien.

Weet je wat: bel vandaag nog om een afspraak te maken. Gewoon om elkaar weer even in de ogen te kijken en een betere band op te bouwen. Dat kan later in de recessie nog goed van pas komen.

4. Snij waar het kan
Veel Nederlandse bedrijven zijn op een merkwaardige manier door de recessie van 2009 heen gerommeld. Uit onderzoek van het Centraal Planbureau blijkt dat ze relatief weinig in het personeelsbestand hebben gesneden.

Met de arbeidskrapte van de jaren vóór de kredietcrisis in het achterhoofd, lieten veel ondernemers hun mensen liever op de loonlijst staan. Als de economie weer aantrok waren ze immers hard nodig.

Die gok heeft goed uitgepakt. Want dankzij stimuleringsmaatregelen van overheden en centrale banken, was voor veel bedrijven 2010 al weer een aardig jaar. Vergeet echter niet dat het herstel in dat jaar grotendeels op de pof was.

Uiteindelijk moet de economie door een lang en pijnlijk proces van schuldsanering heen. De gemiddelde groei zal lager liggen dan voor de crisis. En af en toe zal er sprake zijn van krimp. De succesformule van 2009 – niemand ontslaan en dan maar duimen dat het snel overwaait – is dan niet de beste strategie.

5. Jaag op marktaandeel
Valt er dan niet te groeien in de recessie? Jazeker wel. Niet door iedereen natuurlijk. Maar als concurrenten omvallen, komt er omzet vrij. De ondernemer die het snelst de gaten in de markt weet op te vullen kan tegen de trend in toch groeien (en hoeft misschien wel niemand te ontslaan).

Een proactieve benadering van de verweesde klanten van een failliete concurrent, dat is de truuk. Weet wie het zijn, begrijp hun onzekerheid nu ze opeens hun vaste leverancier of business partner kwijt zijn. Los dat probleem snel en effectief voor ze op.

6. Blijf investeren
Het lijkt in tegenspraak met alle voorgaande tips. Maar dat is het toch niet. Terwijl het personeelsbestand krimpt, de omzet daalt en de winst keldert blijft de slimme ondernemer als het even kan investeren in kennis, productontwikkeling en nieuwe processen.

ASML, het technologiebedrijf uit Veldhoven, gaf in 2009 het goede voorbeeld. Terwijl de orderportefeuille griezelig snel leegstroomde en de omzet halveerde, ging ASML stug door met innoveren en scholen van het personeel. Toen de markt in 2010 weer aantrok stond er een nieuwe, betere en efficiëntere chipmachine klaar.

De concurrentie had juist even pas op de plaats gemaakt. Het marktaandeel van ASML schoot omhoog. Het bedrijf is nu de onbetwiste wereldmarkleider, en boekt dit jaar naar verwachting een recordomzet.

Natuurlijk we zijn niet allemaal ASML. Maar ook kleine en niet-technologische bedrijven kunnen hiervan leren: het laatste waarop je bezuinigt in een recessie is innovatie en kennisontwikkeling.